Σύμφωνα με το ισχύον Π.Δ. 4/2018 (ΦΕΚ Α΄ 7) "Οργανισμός Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού", όπως τροποποιήθηκε, το Τμήμα Αρχαιολογικών Μουσείων και Συλλογών υπάγεται στη Διεύθυνση Αρχαιολογικών Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων.
Το Τμήμα Αρχαιολογικών Μουσείων και Συλλογών είναι αρμόδιο για:
α) Την επεξεργασία και παρακολούθηση θεμάτων ίδρυσης, οργάνωσης, λειτουργίας και επέκτασης των Δημόσιων και Ιδιωτικών Αρχαιολογικών Μουσείων και Συλλογών, καθώς και την υποστήριξη του έργου της καταγραφής, αποθήκευσης, έκθεσης και επανέκθεσης αρχαίων, στο πλαίσιο του μουσειολογικού και μουσειογραφικού σχεδιασμού, για την οργάνωση και παρουσίαση μόνιμων αρχαιολογικών εκθέσεων (συμπεριλαμβανομένων και των ψηφιακών).
β) Την επιστημονική εποπτεία των Εκκλησιαστικών Μουσείων, σε συνεργασία με τις συναρμόδιες Υπηρεσίες της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Γ.Δ.Α.Π.Κ.).
γ) Την ανταλλαγή αρχαίων, όπου, μεταξύ άλλων, νοείται η αγορά, η δωρεά και ο μακροχρόνιος δανεισμός πολιτιστικών αγαθών δυνάμει των σχετικών άρθρων του ν. 4858/2021 (Α΄ 220).
δ) Την αναγνώριση/πιστοποίηση Αρχαιολογικών Μουσείων και την τήρηση Μητρώου αναγνωρισμένων Μουσείων, Αρχαιολογικών ή μη, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
ε) Την εκπόνηση, σύνταξη ή επεξεργασία μουσειολογικών − μουσειογραφικών μελετών για Μουσεία αρμοδιότητάς του.
στ) Την έγκριση χορήγησης αμοιβής σε ιδιώτες για παράδοση ή υπόδειξη κινητών ή ακίνητων μνημείων στο Δημόσιο.
ζ) Τη διαμόρφωση και επικαιροποίηση της πολιτικής για την επιβολή και το ύψος των τελών εισόδου σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία και ελεύθερης επίσκεψης στους αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία, καθώς και των προϋποθέσεων ελεύθερης επίσκεψης στους αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία.
η) Τη διαμόρφωση και επικαιροποίηση της πολιτικής για την επιβολή και το ύψος των τελών φωτογράφισης, κινηματογράφησης και εν γένει απεικόνισης αρχαίων, χρήσης εικόνων και κειμένων σε έντυπες εκδόσεις και μέσα, με εμπορικό ή μη σκοπό.
θ) Την έγκριση διάθεσης εκδόσεων στα πωλητήρια των αρχαιολογικών χώρων και αρχαιολογικών μουσείων της χώρας.
ι) Τον καθορισμό του ωραρίου λειτουργίας μουσείων, χώρων και μνημείων του Κράτους.
ια) Την έγκριση μεταφοράς κινητών αρχαίων (εκτός της χωρικής αρμοδιότητας της Εφορείας Αρχαιοτήτων ή εκτός της έδρας της Ειδικής Περιφερειακής Υπηρεσίας) για μη εκθεσιακούς σκοπούς.
ιβ) Την έγκριση κατασκευής, παραγωγής, διάθεσης και εξαγωγής απομιμημάτων αρχαίων, σε συνεργασία με τις λοιπές συναρμόδιες μονάδες του ΥΠ.ΠΟ.
ιγ) Την παραχώρηση προσωρινής χρήσης των μονίμων εκθεσιακών χώρων Μουσείων για την πραγματοποίηση καλλιτεχνικών και λοιπών πολιτιστικών εκδηλώσεων που συνάδουν με το άρθρο 46 του ν. 4858/2021 (Α΄ 220).
ιδ) Την έγκριση αιτημάτων κινηματογράφησης σε περισσότερα του ενός δημόσια Μουσεία της χώρας.
ιε) Την προώθηση αιτημάτων απαλλοτριώσεων που σχετίζονται με την ανέγερση ή και τη λειτουργία των δημόσιων Αρχαιολογικών Μουσείων.
ιστ) Την έγκριση λειτουργίας αρχαιολογικών αποθηκών που αφορούν σε ευρήματα από σωστικές ή/και συστηματικές ανασκαφές σε συνεργασία με τις αρμόδιες Περιφερειακές ή Ειδικές Περιφερειακές Υπηρεσίες της Γ.Δ.Α.Π.Κ.
ιζ) Την προώθηση και επίσπευση των σχετικών διοικητικών διαδικασιών για την προπαρασκευή εντάξεως έργων σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, καθώς και την επεξεργασία των προτάσεων των Ειδικών Περιφερειακών Υπηρεσιών/Μουσείων της Γ.Δ.Α.Π.Κ., σε συνεργασία με λοιπές αρμόδιες οργανικές μονάδες του ΥΠ.ΠΟ.
Επίσης, το Τμήμα συντονίζει σε εθνικό επίπεδο τις εκδηλώσεις που προγραμματίζονται σε αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία και μουσεία, στο πλαίσιο του εορτασμού των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
